Szwedzkie Poematy Runiczne

 George Stiernheim (1598- 1672†)  



Zajmował się poezją, matematyką, naukami przyrodniczymi, prawem. Ale nas zainteresuję to, że był, jeżeli nie pierwszym, to jednym z pierwszych etnologów na terenach ówczesnego królestwa Szwecji. Napisał około pięćdziesięciu dzieł, z czego spora część zaginęła a mniej niż połowa została wydana przez samego autora bądź jego przyjaciół. 


To niesamowite, że tak znacząca osoba w historii królestwa Szwecji, tak mało zostawiła po sobie. Naprawdę próbowałem znaleźć tytuł książki, w której opisywał zwyczaje ludowe ówczesnych Szwedów. Poległem w poszukiwaniach. Ale od czego są znawcy materiałów źródłowych? I tutaj przychodzi nam z pomocą Rune Hiarmø Rasmussen, doktor religioznawstwa i antropologii z uniwersytetu w Uppsala. Pan Doktor wywlókł z lamusa jak że piękne poematy runiczne zapisane i opisane właśnie przez Georg'a Stiernhielm'a. Naukowcy podejrzewają, że są te poematy oparte na Poematach Norweskich, Ale (przez duże ALE) nie koniecznie takie same.

Poematy norweskie to poezja skaldyczna, opisująca tak zwany fuþark młodszy używany mniej więcej w 13-14 wieku na terenie obecnej Norwegii Islandii i Danii. Szwedzkie poematy runiczne są ciut bardziej rozbudowane od swoich norweskich krewniaczek. Czym się różnią? Może zacznijmy od najbardziej oczywistych czyli od tego że sz.p.r. (szwedzkie poematy runiczne) nie kończą się na runie ᛦ Ýr. W zestawie mamy dodatkowe trzy runy (które przez naukowców są nazywane bind runami - sztucznie stworzonym runami pod konkretny cel- nie mają wyrażenia w alfabecie - nie mieszczą się w schemacie zestawu znaków do zapisywania słów). Nowymi znaczkami, które występują w tych poematach to :

-ᛮ - Aflagt / olagit (arlaug-nazwa ogólnie  przyjęta) dekonstrukcja nazwy

-ᛯ - Twe (tvimadur-nazwa ogólnie  przyjęta)

-ᛰ - Belgbunden (belgthor-nazwa ogólnie  przyjęta)

czyli mamy zestaw run zawierający 19 znaków.

Drugą zmianą w omawianych tutaj poematach runicznych jest niejako dwuczłonowość całego poematu-

mamy jedną linię poświęconą na sam poemat i drugą linię zarezerwowaną na omen związany z tą runą (tak, te poematy mają oddzielną linię stricte na formę wróżebna).

Poematy te były używane do opisywania konkretnych dni- miesiąca solarnego a w niektórych przypadkach i lunarnego. 


Ale nie jesteśmy tutaj po to by katować temat kalendarzy runicznych a same poematy runiczne związane właśnie z tym kalendarzem. Proszę Państwa, daję Wam Szwedzkie Poematy runiczne. 


I Ætt

1

Szw.

ᚠ - Fä frande ro |

Frid all roo i.e. Frucht åhr



Pl

ᚠ – Fä Spokój Krewnych  |

Spokój i cisza tak jak Owocowy rok


2

Szw.

ᚢ- Ur Väder Värst |

i.e. Urwäder - urwinter


Pl. 

ᚢ- Ur Najgorsza Pogoda  |

W pogodzie tak jak w Złej zimie


3

Szw.

ᚦ - Tors qŭinne qŭal |

i.e. Swär Qwinnefödsell


Pl.

ᚦ – Thor tortura/agonia młodej Kobiety  |

Tak jak ciężki poród 


4

Szw.

ᚮ- Ōs i vario å |

Oos-Qwaal -o-roo - osund Lufft - Oos i hwarie Wrå


Pl.

ᚮ- Usta/dym w każdej rzece.  |

dym/ogień – schorzenie, niezdrowe powietrze, opar/dym w każdym rogu.


5

Szw.

ᚱ - Ridh er hästespräng |

i.e. Riddare Lycka godh


Pl. 

ᚱ – Jeździectwo jest końskim susem  |

Tak jak szczęście kawalerzysty 


6

Szw.

ᚴ - Kön i köte värst |

i.e. Kättia måste flys


Pl. 

ᚴ – Sex, najgorszy  w ciele  |

Tak jak przymus opuszczenia ciała  


II Ætt

7

Szw.

ᛡ - Hagal er i bo bäst |

Hagl Regn hårdast i.e. Tijdwinter godt Korn åhr


Pl. 

ᛡ – Grad lepiej zostań w domu.  |

Grad to twardy deszcz tak jak czasowa zima, dobry ziarnisty rok.


8

Szw.

ᚾ - nöd er enda kŭst |

nordanwäder kallast i.e. dyr Tijdh


Pl.

ᚾ – Potrzeba jest jedynym wyborem  |

Zimowa fala wody z północy taka jak ciężkie czasy (napięte doświadczenia danego czasu)


9

Szw.

ᛁ - Is bro bredast |

i.e. Isköld, Winteråhr



Pl. 

ᛁ – lód jest szerokim mostem  |

taj jak chłodny zimowy rok


10

Szw.

ᛆ - År i bladhe vidast |

i.e. åhr öfwer alt godt


Pl. 

ᛆ – Rok w odchodzeniu najszerszy  |

tak jak rok robi wszystko dobrze 


11

Szw.

ᛋ - Sōl i himbla högest

i.e. Blåsåhr


Pl

ᛋ - słońce w niebie najwyżej  | 

tak jak wietrzny dzień 


III Ætt

12

Szw.

ᛏ - Tyr i Vatŭm ledast |

Tyri brinner bäst i.e. dyrast


Pl. 


ᛏ -tyr (byk) źle si ę czuje w wodzie / Tyr jest beznadziejnym duchem   |

Las jest twardszy/trudniejszy do spalenia 


13

Szw.

ᛒ - Biörkahult grönast |

Biörkbrumar frodast i.e. bäst til Wärke


Pl. 

ᛒ – Brzozowy las najzieleńszy  |

Brzozowe gałęzie płodne tak jak Najlepsze dla pracy


 14

Szw.

ᛚ - Lagh är landsens ära / Landzrätt |

Lagom boo bäst i.e. Träteåhr



Pl. 

ᛚ -  prawo jest krainy honorem/ chwałą  |

środek drogi jest najlepsza w domu tak jak  rok konfliktów.


15

Szw.

ᛘ - Mager Mullägor |

try Lius i.e. gyllen åhr


Pl. 

ᛘ – człowiek pochyla się/uczy się roli/ziemi/uprawy(znaczenie „wielorakie”)  |

Trzy światła tak jak złoty rok 


16

Szw.

ᛦ - Aur madur Ϸing söker |

i.e. dyr Tijd


Pl.

ᛦ - szorstki/nieprzyjemny/trudny(możliwe że podziemny) człowiek spotkany bacznie ci się przygląda/jest badany/poznawany. (znaczenie wybitnie niejasne)  |

tak jak trudne czasy 

17

Szw.

ᛮ - Aflagt / olagit |

i.e. Alt godt


Pl. 

ᛮ - Opuszczony/(znaczenie niejasne- coś związanego z prawem)  |

tak jak wszystko dobrze.


18

Szw.

ᛯ - Twe sämer bäst |

i.e. Dubbelt gyllen åhr


Pl. 

ᛯ -  bóg podwójnie argumentuje  |

tak jak podwójnie dobry rok


19

Szw.

ᛰ - Belgbunden Thor |

i.e. Swårt | odrygt åhr | doch godt Kornåhr


Pl. 

ᛰ – Nieskończony brzuch þor’a  |

tak jak czarny rok trudności, lecz boże(boskie) trudności

Komentarze

Prześlij komentarz

Popularne posty z tego bloga

Lussimesse – św. Łucji z Syrakuzy

Obraz
  Lussimesse – św. Łucji z Syrakuzy Męczenina i dziewica. Było sobie tak że młoda Łucja nie chciała się wydać za mąż. Najwidoczniej mąż jej nie pasował. (mały spoiler – stwierdziła że umrze dziewicą i tak też przysięgła przed ołtarzem) jęczała zatem mamie że ona nie chcę i że chcę na grób św. Agaty w Katanii. Matka i tak chora była więc stwierdziła że nie będzie młodej zabraniać a i dla niej chwila spokoju w domu. Zatem nasza dziewica powędrowała na grób i wymodliła cud dla mamy – wyzdrowienie. Mamusia tak się ucieszyła że ślub odwołała a „posag biednym rozdała”. Pan młody zmarszczył brewkę (było nie było nie dość że majątek koło nosa przeszedł to i sama Łucja była pięknością znaną w całej okolicy. Szczególnie jej oczy … ) Więc Pan młody wzieł i brewkę zmarsczył i poleciał na skargę do prefekta. Ze nie dość że się umówili to teraz piniendze rozdajo i kobity nie dajo. Tak sobie młody z prefektem uzgodnili i ustalili. Pal licho z kasą. Młoda ma być obchajtana bo młody ją kocha...
Czytaj więcej

Nilsmesse – św. Mikołaja

Obraz
  Nilsmesse – św. Mikołaja Postać Mikołaja obrosła tyloma legendami że ta postać w jaki kolwiek sposób opisana będzie i tak za mało opisana. Może zacznijmy od św. Mikołaja z Miry. Postać Biskupa żyjącego na przełomie wieku trzeciego i czwartego już jest obrośnięta ogromną ilością legend. Od czasów najmłodszych wykazywał się bardzo dużą oszczędnością. Nie ssał piersi Mamki w środy i piątki, od lat dziecięcych przestrzegał postu piątkowego a zanim stał się głęboko wierzącym chrześcijaninem -uratował żołnierzy przed pewną śmiercią w górach. Darował złoto dla biedncy siustr które miały być sprzedane do domu publicznego, pomagał biednym i był bardzo skromny i o dziwo nie zmarł z powodów męczeńskich. Obecna postać świętego mikołaja to mieszanka obrazu Dziadka Mroza (fińskiej postaci przynoszącej prezenty właśnie w okolicach tych dni) Óðinn’a (odyna) dającego prezenty w formie drobnych upominków takich jak pierścienie i broń dla tych których upatrzył sobie i maskotki coca coli któ...
Czytaj więcej

Annadagen – Dzień Anny (Matka Maryi Matki Bożej)

Obraz
  Annadagen – Dzień Anny (Matka Maryi Matki Bożej) Dzisiaj obchodzimy Dzień poczęcia Maryi dziewicy. Uwaga legenda która budzi masę kontrowersji bo de facto została napisana mniej więcej w 12-14 wieku gdy kult Maryjny się rozrósł do – jak na tamte czasy – do niebotycznych rozmiarów. Otóż była sobie rodzina która miała być rodzinami Marii Dziewicy. Byli to Anna i Joachim. Bardzo się kochali ale… Ale ich związek nie został pobłogosławiony dzieckiem. Frustracja się pogłębiała i w efekcie końcowym się rozstali. „po pewnym czasie” spotkali się pod złotą bramą Jerozolimy i tam się „zjednoczyli” (tak w legendzie jest to powtórzone w tej kolejności – najpierw spotkali potem zjednoczyli i wszystko w jednym miejscu). Po dziewięciu miesiącach Narodziła się nasza mała przyszła matka boga…. Znaczy Maria matka Jezuska oskarżana o bycie dziewicą do końca dni swoich. Zgodnie z legendą Anna miała jeszcze dwie córki z dwóch innych małżeństw i wszystkie nazwała Maria. Primstaven : ...
Czytaj więcej