Święty Eric czy Freir

 Najpierw omówmy świętego Erica

Święty Eric IX Jendvardsón (syn Jenvard -Edward) rządził w latach mniej więcej 1155-1160

Rodzice to prawdopodobnie Cecylia (Swendotir) córka Swena Blóta (panujący w latach 1084-1087)

Wsławił się nieudaną wyprawą krzyżową do (podobno-legendy o tym mówią ale wykopaliska już nie) Finlandii w roku 1155 i odsunięciem od władzy syna Swerker’a I Starszego – Niejakiego Karola VII Swekerssón’a z dynastii Swerkerdów . (chłopak i tak dorwał się do władzy zaraz po śmierci Eric’a IX świętego i rządził w latach 1161 -1167 wygryzając ze stołka Magnusa Henrikssón’a(Duńczyka) którego mieli dość poddani. Karol VII Rządził Szwecją do dnia 12 kwietnia 1167. Zmarł z rąk ludzi Knuta Erikssóna czyli syna Eric’a IX)

Eric IX został zabity przez niejakiego Emon Wolfspein’a (obciął mu głowę przed kościołem) na zlecenie Magnus’a Henriksón’a (prawdopodobnie zaciukał też i Swerker’a I Starszego )

Zgodnie z bullą Papieską wydaną przez Aleksandra III został zabity „in potacione et ebritetate” (po spożyciu eliksirów) czyli prawdopodobnie po pijaku.

Prawdopodobnie zabito go w „Gamla Uppsala kyrka” gdzie potem był jego grób.

W samym kościele znajduję się bardzo ciekawy kamień runiczny. 

tekst na samym kamieniu to : sihuiþr ...- i + plama + þina + iklats + fari + iftir + uitarf + faþ (u) (r) [+ -... ... sia] ... ... ku --- 

w przełożeniu na bardziej czytelne - staroszwedzki- Sigviðr [ræist]i stæin þenna Ænglandsfari æftiʀ Vidiarf, faður ... ... ...

a tłumaczenie na polski to : Englandsfararen [wzniósł] ten kamień po Vidjärvie, [jego] ojcu

założony około 1150 kościół, 1164 arcybiskupstwo do 1273 zwykły kościół parafialny.

I teraz tak. Był czczony jako święty nie będąc nigdy kanonizowanym, Jest wymieniony jako święty. Jego Kaplica znajduję się obecnie w Katedrze w Uppsala

Przedstawiany jest z mieczem bądź berłem i liściem palmowym. Patronuję Szwecji, Królom szwedzkim i samej dynastii królów szwedzkich, Uznaje się go za patrona płodności i powodzenia krainy. Co ciekawe niektóre podania (sundqvis -strona 357) mówią o tym że składano mu ofiary z koni (zupełnie tak samo jak i niejakiemu Freir’owi zWanów

W średniowieczu był zwyczaj że jego relikwie bądź jego podobizna była obnoszona po polach by „przyniósł bogate plony”

Jego twarz jest herbem miasta Sztokholmu 

Kult w puźniejszych latach został wyeksportowany także do Anglii i Niemiec

Kort Rogge ufundował jego Ołtaż w Gdańsku. Prawdopodobnie znajdował się w Kościele świętej Katarzyny Ojców Karmelitów ale niestety nie udało mi się dokopać do wiadomości czy ołtarz jako taki przetrwał ostatni pożar w 2006 roku (poprzedni był w 1905r)

Jego dniem "świętym" jest 18 maja.

Edycja z dnia 19 maja 2021

Ponieważ znajoma Ewa Faber  z grupy dyskusyjnej "RUNY - znaki pełne mądrości" dogrzebała się do ciekawych informacji o samym Eric'u , Postanowiłem zamieścić ten komentarz bezpośrednio tutaj. 

Niech ten komentarz rozwinie wiedzę na temat tego świętego. 

Eryk poniósł śmierć męczeńską z ręki duńskiego pretendenta do tronu szwedzkiego - Magnusa Henrikssona w Ostra Aros (dzisiejsza Uppsala) przed kościołem św. Trójcy 18 maja 1160 r. w Święto

Wniebowstąpienia. Tu pojawia się pierwszy problem: w roku 1160 Święto Wniebowstąpienia wypadało 5, a nie 18 maja. Tyle, że najstarsze znane przekazy potwierdzają 18 maja jako „dies S. Erici". Przeniesienia relikwii dokonał Kanut Eryksson (syn Eryka), który po śmierci Karla Swerkerssona zdobył władzę w kwietniu 1167 r. a w tym właśnie roku dzień Wniebowstąpienia wypadał 18 maja. Logiczne jest, że w popieraniu kultu św. Eryka w początkowej fazie najbardziej zainteresowani byli jego potomkowie. Erykidzi nie mogli powoływać się na pochodzenie w linii męskiej od wygasłej dynastii Ynglingów, wywodzących się według wierzeń przedchrześcijańskich od boskiego przodka Freja. Posiadanie świętego protoplasty miało nadać nowej dynastii charakter sakralny, legitymowało ich władzę, umacniając ich pozycję wobec konkurencyjnego rodu, pozwalało na nieuznawanie ich pretensji do tronu, skoro w nowej rzeczywistości religii chrześcijańskiej nie można było uciec się do deifikacji przodka. Eryk miał królewskie pochodzenie po matce, a więc w linii żeńskiej, a to nie było w pełni uznawane. Nieznana jest dokładna data powołania Eryka na tron, a sam wybór na króla spowodowały koligacje jego żony. Eryk przedstawiany jest jako, wyidealizowany król - dobry władca, stylizowany na podobieństwo postaci starotestamentowych. Władca, który stara się wypełniać trzy główne zadania panującego; budowa kościołów = rozszerzanie wpływów Kościoła we własnym państwie, sprawowanie rządów nad ludem i po trzecie zwalczanie przeciwników królestwa i wiary chrześcijańskiej = działalność misyjna. Panujący, który jeżdżąc po kraju sprawował sądy, kierując się zasadami i poczuciem sprawiedliwości. Słynął z dobroci dla poddanych, zrzekł się należnej mu w charakterze daniny 1/3 przychodów. Podkreśla się osobistą pobożność króla, przestrzeganie

postów, rozdawanie jałmużny, gorliwość w modlitwach oraz praktyki ascetyczne czyt. noszenie na co dzień włosienicy i wstrzemięźliwość od łoża w okresie postów (gdy nachodziły go pokusy cielesne, karał swe ciało kąpielą w lodowatej wodzie). Erykowi przypisuje się budowę katedry w Starej Uppsali na miejscu świątyni pogańskiej, w/g mnie mogła to być świątynia Frejra. Męczeńską, gwałtowną śmierć Eryka potwierdza bulla papieża Celestyna III (1191 - 1192). Wyniki oględzin relikwii przeprowadzone w 1946 r. stwierdzają, że szczątki należały do mężczyzny w wieku około 40 lat, który

otrzymał kilka ciosów z lewej strony ciała na wysokości miednicy, jak również silne cięcie w szyję, które dla osoby żyjącej musiało być śmiertelne, przy czym jego układ wskazuje, iż otrzymał je człowiek leżący. Prócz wspomnianego przeze mnie źródełka, po śmierci zwłoki Eryka przeniesiono do domu ubogiej, ślepej wdowy.

Kobieta dotknęła zakrwawionego ciała i przetarła potem oczy ręką zroszoną krwią po czym natychmiast odzyskała wzrok. Jest jeszcze parę cudów, ale sobie daruję. W 1376 r. weszła w użycie nowa pieczęć Sztokholmu, na której w miejsce stylizowanego przedstawienia miasta z trzema wieżami wewnątrz blankowanego, perspektywicznie ujętego muru, znajduje się wizerunek ludzkiej głowy w koronie z długimi falującymi włosami. Geneza nie jest jasna, ale z czasem zaczęto je utożsamiać ze świętym Erykiem. Pierwsze potwierdzenie tego przekonania znajduje się w XVII-wiecznej "Kronice Sztokholmu" Johannesa Messeniusa, który przypisuje Jarlowi Birgerowi nadanie miastu takiego herbu. Pomimo, że historyczny święty nie miał żadnych związków ze Sztokholmem (który notabene w XII wieku jeszcze nie istniał), to jedna z nielicznych znanych na terenie Szwecji gildii św. Eryka jest poświadczona właśnie tutaj w 1485 r. Była ona związana z kościołem franciszkanów, gdzie miała własny ołtarz i zwana była „gildią małych ludzi", na terenie Szwecji istnieją trzy gildie św. Eryka. Teraz druga strona medalu; o św. Eryku, istnieją przesłanki, iż za życia nie pozostawał w zgodzie z miejscowym Kościołem. Tak więc nie osobista pobożność czy zasługi na rzecz szerzenia nowej wiary przyczyniły się do wyniesienia go na ołtarze - była to świadoma akcja jego syna oraz jego długie prawie

trzydziestoletnie panowanie, a tym samym poparcie dla kultu własnego ojca. W rozwoju nowego świętego zainteresowany również był miejscowy Kościół.

Źródła: "O misjach chrystianizacyjnych na terenie Szwecji w X i XI w." - A. Bremeński "Vitae St. Erici"

"Scriptores rerum Svecicarum"

 

Teraz Freir

Bóg Falliczny, patron urodzaju, roślinności, pokoju, płodności, bogactwa i radości. Król świetlistych Alf'ów, Składano mu w ofierze Dziki i Konie. 

jego świętym dniem jest 18 Maja 

W tym dniu obnoszono "jego ciało" bądź jego posąg po polach by „przyniósł bogate plony”. 

Przedstawiany jest z - Fallusem, koniem, dzikiem, mieczem, kwitnącą gałązką.

Z ciekawostek - Jest Miasto o nazwie Frei 

w Norwegii  w gminie Kristiansund w regionie Møre og Romsdal.  mapa