Galdrabók

01.05 Gaukmesse – dzień kukułki Dziś wspominamy Apostołów (a raczej posłanych przez Jezusa czyli posłańców) Filipa i Jakuba. Primstave – kukułka, dwa krzyże 1 maja to nie tylko nasze święto. To nie tylko święto które jest skandynawskie. To nie tylko 1 maja. W sumie można tu powiedzieć o całym ekosystemie obrządków którego zarys można rozpoznać bardzo dobrze już w p[od koniec kwietnia. W sumie można by powiedzieć że jest to święto wyganiania zimy z pul uprawnyc bądź zapraszania na nie wiosny i ukochanej Óðinn’a (odyna) – Frøia. Jest to święto bardzo stare które jest prawdopodobnie zapożyczonym świętem – nie od Celt’ów, nie od Słowian lecz od ludów żyjących tutaj w europie środkowej i północnej znacznie wcześniej przed tymi trzema łobuzerskimi ludami które bezczelnie podbiły i zasymilowały ludy tych regionów. Lecz są to tak dawne czasy że nawet ubogie kroniki rzymian nie mówią za dużo o tych ludach a Juliusz cezar nazwał ich wszystkich – Germanami. CO oznaczało to słowo? N...

29.04  Svartedøgri – brudny dzień Primstav – odstawiony bądź odwieszony pług. Dzisiaj Imieniny Toralafa i Torolfa których imiona pochodzą od połączenia dwóch imion. Þorr (bóg Thor) + Alfr (elf, podziemna/magiczna istota). „Wiosną przychodzi wrzos, woła : Kup siano, kup siano!!” Kilka słów o wrzosie. Wrzos to zacna i – co ciekawe – halucynogenna roślina. Dawne podania mówią o śnie na wrzosowisk. Każdy kto zaśnie na wrzosowisku może spotkać ducha bądź zmarłego. Ba – Skandynawowie mawiają że kto przyniesie wrzos do domu ten przynosi śmierć!! a kto daje wrzos ten daje życzenie śmierci. Bez względu na wszystko Skandynawowie boją się wrzos w domu. Ale nie wszystko co przynosi wrzos ze sobą to śmierć. Śmierć to także wiadomości z zaświatów. Mądrość przodków, przepowiednie i spojrzenie do krainy zmarłych. Gdy wrzos do nas krzyczy „kup siano, kup siano” oznacza to mniej więcej tyle. „Nie ufaj pogodzie jeszcze, zadbaj o to by zwierzęta dokarmiać sianem po spędzeniu z pastwisk...

25.04  Markusmesse – św. Marka Apostoła. Store gang-dag – dzień wielkich wędrówek. Ewangelia świętego marka to obecnie nowy testament. Ale jest to także jedna z mniej modyfikowanych Ewangelii. Marek sam umiał pisać. Marek jest jednym z pierwszych męczenników za wiarę. Ewangelia Markowa jest datowana na rok „przed rokiem 70 N.E.” Primstawe Piuro (do pisania) Liście na gałązce, kłos zboża utożsamiany z owsem, kukułka, siekiera, „pole z drogą dookoła” bądź „linia z kropkami dookoła” , łuk i strzała, Dzisiejszy dzień jest dedykowany świętemu Markowi. Dobra wymówka jak każda inna . Co dzisiaj (przed reformacją) się robiło w krajach skandynawskich? To zależy gdzie. W południowej Skandynawii mieliśmy w sumie dwa dni – dzisiaj i 1 maja. Im bardziej na północ tym bardziej nazywano to tydzień wędrówek. Tak dokładnie to był tydzień pielgrzymek. Człowiek jak się budził to do kościoła i dawaj tupiemy przez wszystkie pola uprawne. Z księdzem i z procesją by pomodlić się i zapew...

23.04  Jørgenmesse ( Jørgensdag) – św. Jerzego. Święty Jeży. Z łaciny „Georgii martyris (Męczennik) ”, z Norweska „Jørgen” Pochodził z – historycznie nazwanej – Kapadocji ale zmarł w Liddzie (obecnie Izrael). Był żołnierzem, (zgodnie z legendami kanciarzem zabójcą smoków a na kocie miał więcej chszcin niż sam Janek znad Jordanu) Ale czemu nie wiemy nic? Chłopakowi głowę ucieli Roku Pańskiego 303 mniej więcej wtedy gdy Cesarz Diokletians (245-313†) ogłosił że sekta żydowska kultywująca nauki Jezusa z Nazaretu jest zakazana w Imperium. Od śmierci naszego wojaka dorobił się wielu legend a najsłynniejszą którą wsadzić można między bajki że w pojedynkę ubił smoka który chuchem kładł na ziemię trucizną nie jednego chłopa. Księżniczkę w tym zacnym działaniu też obronił. (podobno od śmierci) i przywiódł do miasta żywą (to jest pewne). Za ten czyn zażądał by miasto całe się ochrzciło. Piętnaście tysięcy ludzi ochrzcił i poszedł dalej w świat a dokładnie do ziemi świętej gdzie go kat...

20.04  Manndomsdagen - Dzień męskości. Świętego Supliciusza Pobożnego Retoryk, Uzdrowiciel, Egzorcysta. Całe swoje życie służył bogu. Na początku brzydził się życiem zwykłego dworaka i „miłował pisma święte” Dla tego też zrzucił Habit Dworzanina i przywdział Habit pokutnika. Było obrońcą biednych i nawróconych żydów. Patronuje 300 parafiom we Francji. Primstave – Tarcza obronna. Kobiety dzisiaj są bardzo łagodne i pełne miłości więc to dobry dzień do ożenku lecz uważajcie drodzy panowie… Jeżeli wasz samochód rozsypie się dzisiaj w drodze do waszych ukochanych (wóz bądź bryczka też się zalicza do tego) to i wasz związek ma duże szanse do rozsypania się jak ten wasz wehikuł. Jeżeli jednak idziecie dziś do ołtarza i się od siebie chodź na chwilę odwrócicie od siebie to i wasza miłość ostygnie bardzo szybko.

16.04   Magnusmesse - Świętego Magnusa. Magnus Erlendsson Orknøyjarl – Magnus syn Erlenda władca wysp Orkady Poprzez babcię Ingebjørg spokrewniony z takimi postaciami jak Olaf święty i Harald Hardråde. Hrabia (jarl ale jakoś trzeba na polski przetłumaczyć) na wyspach Orkady. Nie jedyny ale wielowładztwo nie było czymś dziwnym w świecie Skandynawów. Teraz kilka słów wyjaśnienia względem rodziny. Erland Torflinnson miał brata bliźniaka Pål’a Erliad miał dwóch synów Erlinga i Magnusa oraz trzy córki. Jedną z córek była Gunhilda – matka sławnego Rangvalda Orknøyjarl’a Pål miał syna Håkon’a i kilka córek. Za życia i panowania braci bliźniaków na wyspach panował pokój i dostatek a łupy z wypraw były sute. Między braćmi nie było konfliktów a nawet panowała przyjaźń. Gdy Håkon dorósł wybuchł spur w rodzinie i młody człowiek wyruszył poza włości rodzinne najpierw do Norwegii (do Olafa Kyrre) potem do Szwecji gdzie wywróżono mu wielkość, jedynowładztwo i bycie ojcem wiel...

14.04   Sommerdag (Sommernatt, Sommermålsdagen) Letni dzień (Letnia noc, letni dzień jedzenia) Święty Tyberiusz i święty Walerian patronują nad dzisiejszym dniem. Dzień jako taki w żaden sposób niejest skojarzony w tradycyjnym kalendarzu z tymi świętymi. Kronikarski obowiązek jednak nakazuje wspomnieć o nich. „A więc.” Gdyby nie święta Cecylia o której też nie słychać zbytnio w Kalendarzu Prim to nie wiedzieli byśmy nici o tych dwóch Panach. Święci są wspomniani tylko w legendzie o świętej Cecylii która bardziej jest popularna we wschodnich obrządkach chrześcijańskich niż w zachodnim obrządku Rzymskim Św. Walerian urodził się jako Rzymianin szlachetnej krwi pogańskiej i nawrócił się pod wpływem swojej mocno wierzącej żonki w noc poślubną. Zgodnie z legendą wyznała ona że ślubowała ona czystość bogu i dla tego „nunu”. Czystości tej podobnież strzegł Anioł struż. Jak dobrze wiemy facet to może się sadzić przed kumplami jak ta rzodkiewka albo burak ale w łożnicy to jednak ko...

06.04  Gamle Marimesse – Wiosenne targi Maryjne Nie to że się nie starałem Ale to święto nie jest opisane w żaden inny sposób niż „jedno z czterech świąt Maryjnych w Norwegii” Dosłownym tłumaczeniem jest „ Wiosenna Maria” W kalendarzu Liturgicznym nie ma dzisiaj żadnego święta Maryjnego. A w Kalendarzu Prim jest. Rzadko wymieniane ale jest. Primstawe podbierak – sitko do wybierania ryb z lodu Leśniku. Nie chodź dzisiaj do lasu. Odpuść sobie. Niedźwiedź - król puszczy wyszedł ze swojej gawry i jest głodny nie na żarty. Jeżeli nie chcesz skończyć jako wiosenna potrawka w sosie własny podawanym z liśćmi i strzępami ubrania to zostań w domu. Zwróć uwagę lepiej na to czy był przymrozek w nocy. Jeżeli był to znaczy że będzie mrozić jeszcze najmniej trzy tygodnie. Jeżeli dziś woda cieknie po dachu – będzie dobry rok a jeżeli szpak śpiewał ci koło domu to jutro już nie usłyszysz koncertu tego ptaka. Jeżeli jeszcze łowisz pod lodem to czas najwyższy przestać Dzisiaj scho...