Gaukmesse – dzień kukułki

01.05

Gaukmesse – dzień kukułki

Dziś wspominamy Apostołów (a raczej posłanych przez Jezusa czyli posłańców) Filipa i Jakuba.

Primstave – kukułka, dwa krzyże

1 maja to nie tylko nasze święto. To nie tylko święto które jest skandynawskie. To nie tylko 1 maja. W sumie można tu powiedzieć o całym ekosystemie obrządków którego zarys można rozpoznać bardzo dobrze już w p[od koniec kwietnia. W sumie można by powiedzieć że jest to święto wyganiania zimy z pul uprawnyc bądź zapraszania na nie wiosny i ukochanej Óðinn’a (odyna) – Frøia. Jest to święto bardzo stare które jest prawdopodobnie zapożyczonym świętem – nie od Celt’ów, nie od Słowian lecz od ludów żyjących tutaj w europie środkowej i północnej znacznie wcześniej przed tymi trzema łobuzerskimi ludami które bezczelnie podbiły i zasymilowały ludy tych regionów. Lecz są to tak dawne czasy że nawet ubogie kroniki rzymian nie mówią za dużo o tych ludach a Juliusz cezar nazwał ich wszystkich – Germanami. CO oznaczało to słowo? Nie wiemy. W zależności od tego z czego to był żart źródła doszukuje się od słów pochodzących z staroceltyckiego a nawet praindoeuropejskiego » *ǵʰer- « (skrót, na skróty bądź sąsiad) po łacińskie germānus oznaczające po prostu „brata siostrę” aż po Staro wysoko germańskie słowo gēr oznaczającego włócznie. Po tym przydługim wstępie przejdźmy do samego święta. Nie będę tu omawiał podobieństw zwyczajów między ludami celtyckimi czy słowiańskimi. Nalegam by czytelnik sam się tym zainteresował. Nalegam by – gdy już znajdzie – nie rościł sobie żadnych pretensji że dany zwyczaj pochodzi od Celtów czy ludów Sami. Bądź Słowian. To święto przetrwało przez ponad dwa tysiące lat prawie bez zmian w różnych zakątkach europy niezmienione. A my Słowianie, Celtowie czy Germanie jedynie je zapożyczyliśmy

Wielki tydzień procesyjny się kończy!! Koniec łażenia z tym wiechciem po polach. Wiosenna woda odegnała już złe duchy i szkodliwą zimę która mogłaby zaszkodzić polom uprawnym. Zgodnie z tradycją chrześcijańską była to woda święcona lecz tradycje ustne mówią że tą wodę święconą przygotowywano albo z rosy zebranej o poranku z pul albo pobierano ze świętych rzek bądź świętych źródeł które do tej pory są definiowane w niektórych miejscach jako „cudowne” O ile udało się podpiąć jakieś legendy do źródła.

Jeżeli polujesz na czarownice, załóż na głowę wianuszek z ziela „korsknapp” (zwyczajowo w Polsce nazywanym bluszczem ziemnym bądź Bluszczykiem Kurdybankiem) i spójrz potencialnemu Troll’owi w oczy. Gdy zobaczysz pustkę bądź lód w jego oczach wiedz że w tych oczach kryje się zło.

Lecz nie tylko głowy przystrajamy kwiatami. Słupy majowe,, drzewka majowe, Maik, moja, nowe latko gaik. To tylko kilka nazw którymi w Polsce nazywano słup „midsommarstång ” bądź „Maistang” wokół którego dzisiaj tańczą najczęściej młode dziewczyny na wydaniu. Taniec w polsce może być znany jako „chodzenie z królewną” a w Norwegii Små groderna co w wolnym tłumaczeniu i z mocną interpretacją dla polskiego ucha brzmi mniej więcej „kucanie bądź skikanie w rytmie żab”. Słup majowy nie jest bardzo popularny w Norwegii lecz tam gdzie zdobył popularność, stoi wbity w ziemię cały rok i jest zdejmowany tylko przed majówką by ozdobić słup kwiatami i liśćmi wiosny. W Norwegii ozdabia się tak całe wsie i kościoły. Wiosna i duchy wiosny wchodząc do wsi muszą wiedzieć że wszędzie jest wiosna. Duchy zimy uciekają przed zapachem wiosennych liści i boją się dotyku wiosennego deszczu.

Więc wstajemy rano – najlepiej przed świtem. Jeżeli kukułka zaśpiewa nam pod oknem przed naszym śniadaniem, umrzemy w ciągu tego roku. W tym miejscu trzeba nadmienić że Kukułka jest stosowana niejako „zamiennie” z jastrzębiem. Teraz wymienię wam kilka przesądu zgodnie z lokalizacją. Powiadają że gdy kukułka usiądzie na nagiej (bezlistnej) gałęzi i będzie drzeć dzioba, zapowiada to złe lato. W Trøndelag powiadają że gdy Jastrząb krzyczy na północy – będzie lato bez słońca, gdy na zachodzie – masło będzie najsmaczniejsze, gdy na południu – rok mija tak jak należy, a gdy na wschodzie – sezon letni i jesień będą najpiękniejsze. W wielu krainach mówi się podobnie. Jaskółka na południu to zboża urodzaj, z północy przyniesię choroby i śmierć, z zachodu przyniesie powodzenie we wszystkich staraniach a wschód przyniesie szczęście w małżeństwie. Jeżeli kukułka zacznie kukać w momencie gdy liście są mniejsze od ucha myszy będzie to zimny rok. Jeżeli noc była zimna – zimny będzie i ten dzień, jeżeli przez najbliższe 3 dni będzie zimno – zimna będzie cała wiosna. Ciepły dzień to ciepłe i udane lato.

Jeszcze w połowie dziewiętnastego wieku mawiano że kukułki są tak męczone pytaniami przez młode i zakochane kobiety że te nie mają kiedy założyć gniazda i dla tego podrzucały jajka innym ptakom. Więc drogie panie. Oto kilka wskazówek jak postępować gdy zobaczycie kukułkę na drzewie. Sprawdzona metoda na to by kukułka spełniła wam trzy życzenia. Podejdź tak by cię mały gałgan nie zobaczył, obejdź trzy razy drzewo dookoła, albo trzy razy zdejmij swoje ubranie (fatałaszki czy tam bluzki, kiecki czy inne części garderoby), niektórzy mówią że trza się rozebrać i ubrać trzy razy. Po jednym razie na każde życzenie. A żeby na pewno się to spełniło trzeba trzy razy obejść nago drzewo dookoła. Lecz pamiętaj. Że jeżeli kukułka cię zobaczy to na pewno odleci a wtedy – nie ma sensu kontynuować.

Gdy kukułka zacznie „kukać” narysój koło wokół swojej prawej stopy. Obkop odcisk tak byś mógł wyjąć odcisk z ziemi i zabierz odcisk ze sobą. Zanieś odcisk do miejsca gdzie są wszy bądź inne robale. Pokrop odcisk wodą a robaki znikną.

Sør er sågauk

Nord er någauk

Vest er viljergauk

Øst er giljegauk.

Powyższy wierszyk jest niemożliwy do przetłumaczenia dosłownie więc pozwoliłem sobie potraktować tak samo wesoło jak i znaczenie samego wierszyka. Słowo kukułka można zastąpić słowem kukanie t.j. imprezowe kukanie bądź odwrócone kukanie.

Połódnie to odwrócona kukułka

Północ to prawidłowe kukułka

Zachód to kukułcza wola (duży związek ze związkami i niechcianymi dziećmi)

Wschód to kukułcza impreza impreza

Dla tych którzy nie są po słowie bądź nie są zaślubieni. Idź dzisiaj do lasu i znajdź drzewo na którym siedzi kukułka. Wejdź na nie i powiedz ptaku tak.

Gauk på kvist,

spå meg visst

hvor mange år,

jeg skal gå ugift!

Co oznacza

Kukułko na gałązce,

powiedz mi na pewno

ile jeszcze lat,

pozostanę niezamężną\niezamężnym.

Kukułka się rozszaleje i zacznie wariować ale wreszcie wykuka. Licz wtedy dokładnie ile lat wykuka. Tyle lat musisz zaczekać ze ślubem inaczej źle trafisz.

Ta sama metoda działa dla tych którzy są starzy i zastanawiają się ile lat im zostało. Procedura taka sama. Idziemy do lasu, włazimy na drzewo lecz rymowanka brzmi

Gauk på kvist

spå me visst

kor mange år e ska leva!

Co oznacza

Kukułko na gałązce,

powiedz mi na pewno

ile jeszcze lat będę żyć!

Nie kukaj dzisiaj, nie wołaj do kukułki Ku-Ku bo twoje serce zacznie krwawić albo usta zaczną krwawić. Kukułka też zacznie krwawić z języka bądź z łapek.

Szynka która została zrobiona w Jule – dzisiaj można ją spróbować jak wyszła.

Nie pracuj dziś na roli. Nie oraj ziemi, nie sadź, nie nawoź. Jeżeli dziś będziesz pracować z ziemią dzisiaj – podczas zbiorów zjedzą to robaki.