Galdrabók

  Lukasmesse – Łukasza Ewangelisty. Łukasz Ewangelista zwany także Świętym Łukaszem. Grek, Wierny przyjaciel Pawła Apostoła i zgodnie z legendami Malarz. Tak naprawdę był lekarzem ale koło szóstego wieku brakowało świętych opiekujących się malarzami – więc dali mu funkcję „malarza Ikon” Nie wiemy prawie nic o jego przeszłości. Jest Autorem Ewangelii łukasza, Dziejów Apostolskich. Podobno napisał jeszcze coś dzieła Pawła… Ale. No właśnie. Nie wiadomo gdzie pochowano wiernego Łukasza natomiast podobno przeżył do wieku lat 84. Primstaven: Krzyż, ławka rzeźnika (ławeczka do porcjowania mięsa), byk. Dzisiejszy dzień jest raczej mokry. Dla tego w Dani nazwą dzisiejszego dnia jest Lukas Våtmand (Łukasz przemoczony, mokry człowiek) bądź Kål-Lukas (kapuściany Łukasz- przyczyna? kapusta lubi błoto) . Powód prozaiczny. W dniu dzisiejszym prawie co roku w Skandynawii lało. Powódź – a raczej większe opady miały miejsce w październiku albo listopadzie. Dzisiaj rośliny okopowe powinn...

Mattismesse - świętego Mateusza Święty Mateusz ewangelista. Nazywany również Mateuszem (dar boga) Lewim(wierny bądź przywiązany do. ) z Nazaretu z domu Alfeusza. Celnik. A raczej kierownik składu celnego na brzegu Jeziora Tyberiadzkiego. „Jego Ewangelię charakteryzuje zobrazowanie wypełniania się w osobie Jezusa wszystkich proroctw mesjańskich Starego Testamentu. Ukazywał, że w Jezusie zrealizowały się proroctwa biblijne.” - cytat z zyciorysy.pl Nie mamy pojęcia jak zmarł. Wiemy że jest „męczennikiem”. Nauczał chrześcijaństwa na terenach Egiptu, Etiopii, Pont, Persji, Syrii i Macedonii. Zginą według legend od : topora, miecza, od zamęczenia. Zgodnie z tradycją jego grób znajduję się w Salemo we Włoszech. Atrybuty- topór, lanca, sakwa, księga, pióro, uskrzydlony młodzieniec lub miecz Primstaven- Siekiera do gałęzi(sindel), Siekiera, Kozioł, Ryba, Skaczący koń, but, miecz – przypominający krzyż Należy pamiętać że dzisiejsze święto jest formą „katolickiej równo...

  Egidiusmesse - św. Egidiusa (św. Idzi) albo Kvernknarren czyli dzień młyna św. Idzi (~640-710†) z Prowansji. Trudno coś sensownego o nim napisać, bo większość jego legendy (datowanej na IX -XI wiek) jest kalką innych świętych. Mamy zatem rozdawnictwo majątku, rodzinę królewską, cuda i łanię, która dokarmiała naszego świętego. Mamy też skromność i wstyd za dokonane – te dobre czyny- mamy darowanie zakonu i jedyne co może być prawdą, że pod koniec życia władza nad nim została przeniesiona z lokalnego kardynała bezpośrednio pod władzę papieską (egzempcja czyli przeniesienie władzy nad człowiekiem pod jurysdykcję kogoś wyżej postawionego) święty patronuje – brakowi wody primstaven : koła młyńskie, nożyce do ścinania owiec i krzyż Dzisiejszy dzień jest bardzo uzależniony od wody. Dzisiaj się mieli zboża. Dla tego dzisiaj mamy w primstaven znak dwóch kamieni młyńskich. Dzisiejszy dzień jest też uzależniony od Nożyczek. Dzisiaj się ścina wełnę z owiec po całym roku. W...

  Marimesse fyrre - święto wniebowstąpienia Maryi Postać którą tu opiszę dawno odkleiła się od bycia człowiekiem z perspektywy zwykłego człowieka i raczej nie należy tej legendy brać na poważnie. Maria zgodnie z tradycją z Efezu żyła coś koło 50 lat. Teraz tak. W tym miejscu należy wspomnieć że wiele współczesnych dogmatów opierało się o „posiadanie relikwii” czyli niejako pamiątek po zmarłym świętym. Nasze spojrzenie na relikwie jest zaczerpnięte z Grecji gdzie normą była pamiątka po tacie w formie ucho czy zdarty skalp. I nie jest to jakimś wybitnym kuriozum. Ludy o większej świadomości animistycznej tępiąc kult czaszki dawno zdechłego misia sami się kłaniają uschniętej ręce albo nadpleśniałej wątrobie. Relikwie. Kościół rzymski nie posiadał żadnej faktycznej relikwii Maryjnej poza paskiem. Kościół Rzymu wschodniego (między innymi cerkiew) posiadało też „sutek” matki Jezusa gdzieś się jeszcze szlajają fiolki mleka Maryjnego ale to wszystko. (nota bene któryś święty skom...

  Larsmesse (Larsok ) – świętego Wawrzyńca Patron Diakonów, ubogich, wypalaczy węgla, wypalaczy kawy, piwowarów, administratorów, szklarzy, uczniów, studentów, archiwistów, bibliotekarzy i innych zawodó związanych z ogniem. Przyczyna? Usmażyli go na ruszcie. Żywcem. Za bezczelność względem panującego władcy. Jak to było ? Wawrzyniec był skarbnikiem kościoła. Jego bezpośrednim zwierzchnikiem był Papierz Sykstus II. Któryś kolejny cesarz stwierdził że majątek kościoła by mu się przydał i stwierdził że se go po prostu weźmie. Z tej okazji kazał pojmać papieża i wydać go na męki. Cesarz powiedział naszemu Wawrzyńcowi że ma trzy dni na przytarganie majątku władcy. Skarbnik spędził dane mu trzy dni na rozdanie całego majątku biednym, wdowom i trędowatym. Potem zebrał ich razem i poczłapali do kościoła. Oficjalnie powiedział „oto majątek kościoła” Za tą bezczelność cesarz kazał go usmażyć. Ponoć w połowie kary domagał się by go odwrócili na drugą stronę bo „jedna strona upieczon...

  Knutmesse – świętego Knuta Knut. 1043 – 1086† Syn Svena 2 Estridsøn (1047-1076†). Jeden z trzynastu nieślubnych synów króla. Matka nie znana. Był drugi w kolejce do tronu. Wojował w Anglii przeciw Wilhelmowi Zdobywcy. Miał nadzieję zjednoczyć Anglię i Danię. Z marnym skutkiem. Przeją władzę w Danii w roku 1080 po śmierci brata Haralda 3 Hein (1076-1080†) Roku pańskiego 1082 poślubił Księżniczkę Edel z którą dorobił się syna Karola I (trzynastego hrabiego Flamandzkiego po mamie) i córkę nieznaną z imienia. Tytułu świętego dorobił się głównie za „zasługi dla kościoła” a jego największą zasługą była dziesięcina Kościelna czyli co królowi czy władcy to jedno. Ale Kościołowi też trza 10% z tego czego się dorobiłeś odpalić. W roku 1086 zbuntował się kraj a sam zainteresowany Zbiegł do Odessy gdzie i tak go dorwali i zabili. Primstave Korona, kosa, grabie Targi Knuta, Knut z kosą, dzień Knuta, króla Knuta. Czas wziąć kosę i grabie na pole. Dzisiaj Pokos – sianok...

  Syftesok – stopa św. Svithun’a Svithun był zwykłym mnichem którego awansowali do roli biskupa. Nie chciał chłodnego kamiennego koryta w katedrze a zwykły przytulny grób po śmierci. I tak go pokroili po śmierci. Zmarł AD 2 lipca 862r Primstaven – chwasty, Maryja z trzema toporami? Uszami? (Maria med tre aks), koronowana głowa, dwie skrzyżowane gałązki, ołtarz, kosa bądź laska biskupa wieczorem dnia poprzedniego rozpalano ogniska na skraju pola. Zbierano gałązki Olchy i Jałowca by „nawtykać” je na rogach pola. Dzisiaj kobiety nie pracują. Wieczorem mają zgodnie z prawem babskie nasiadówy. W polu ryje chłop, a roboty ma nie mało. Zebrać wszystkie chwasty z pola. Nie ważne czy na polu mamy zborze, kukurydzę czy ziemniaka. Facet ma wyzbierać co do jednego chwasta i spalić go na tym samym miejscu co palono poprzedniej nocy Ognisko. By chwasty nie wróciły. Dzisiejsza pogoda będzie pogodą na najbliższy miesiąc.

  Petermesse – św. Piotra Apostoła. Persok Dzisiaj dzień wspomnienia Świętego Piotra. Apostoła i zgodnie z poglądem Kościoła rzymskiego – Pierwszy papież. Kim był święty Piotr? Wędrownik, Nauczyciel i męczennik za wiarę. Zmarł na krzyżu „głową w dół” Więc drodzy czytelnicy. Tak zwany szatanistyczny krzyż jest „de facto” Krzyżem świętego Piotra. Primstave Kwiat, Klucz, Miecz, Grabie lub Topór Dzisiaj zbieramy zioła lecznicze. To dzisiaj mają najbardziej magiczną moc. To z dzisiejszych ziół wyjdą nam najlepsze lekarstwa. Nie wstawiaj dzisiaj Ziemniaków pod zadaszenie bo zgniją przed świtem. Jeżeli dzisiaj nie będzie mrozu – nie będzie też go w Barsok (św. Bartłomieja 24- sierpnia) jeżeli usłyszysz dziś kukułkę poczujesz miłą i łagodną jesień.

  Botolfmesse – msza na cześć Botolv’a Angielski święty. Data urodzenia nie znana, †680roku Jego imię, Botolv (pomocny wilk) jest tłumaczone następująco. (Dialekt północno germański) Bót – pomoc Ulfr – Wilk Z tego miejsca pragnę przypomnieć że kulturowo wilki jako takie są definiowane jako symboliczny „wykluczony ze stada bądź plemienia” Prawdopodobnie nigdy nie poznamy prawdziwego imienia świętego ale wnioskując po „nadanym imieniu” był pomocnym człowiekiem ale – wykluczonym ze społeczeństwa. Podobnie wykluczony w środowisku średniowiecznej Europy był Kat (lekarz i zwyczajowy właściciel domów publicznych) Piwowar (Piwowar a raczej kobieta zajmująca się właśnie Ważeniem Alu – napoju gromadzącego ludzi) były to stanowiska niezwykle ważne w społeczeństwie ale ze względu na swoją „magiczną otoczkę” byli właśnie wykluczani z społeczeństwa. Szanowani ale wykluczani. Wiemy bardzo mało o tym świętym. Jego szczątki są przechowywane w kościołach opactwa Wesmister prawdopodobnie...

  Blåsmesse – Targi Wiatru bądź Św. Błażeja Dzień poświęcony pamięci biskupa Blasius a z Armenii Święty Błażej bądź z Norweskiego Blasius. Święty który jest nam znany z Legend. I to z legend które zostały spisane jakieś 900 lat po jego śmierci. A zgodnie z legendami żył w czasie panowania Cesarza Licyniusza (308-324) Legendy o nim zostały spisane dopiero w 12 wieku więc wszystko co o nim wiemy to … No nic nie wiemy. Ale entuzjastyczni skryby zaczęli spisywać to co się między ludźmi „plątało” w wypowiedziach. A co o nim wiemy? Wbrew pozorom sporo. Był lekarzem który miał dość miejskiego młyna więc uciekł do pustelni. Wydaje się że w tamtych czasach samoumartwienie i wyrzeczenia wszelakie były dołączane w pakiecie do łatki święty. Żył se chłopina na wygnaniu i modlił się do boga co dzień nie zajmując się sprawami doczesnymi aż do dnia gdy w sąsiednim mieście zmarł Biskup Sebastian. Chłopy świeckie i duchowne radzili i uradzili. Od dzisiaj naszej gminie będzie przewodzić na...

  Kyndelsmesse- Targ woskowy Maria Renselsedag – Marii czyszczącej Vårfuremesse – Targ Wiosennej Pani «Powiedz do Izraelitów: Jeżeli kobieta zaszła w ciążę i urodziła chłopca, pozostanie przez siedem dni nieczysta, tak samo jak podczas stanu nieczystości spowodowanego przez miesięczne krwawienie. Ósmego dnia [chłopiec] zostanie obrzezany. Potem ona pozostanie przez trzydzieści trzy dni dla oczyszczenia krwi: nie będzie dotykać niczego świętego i nie będzie wchodzić do świątyni, dopóki nie skończą się dni jej oczyszczenia. Biblia tysiąclecia Księga Kapłańska Rozdział 12 wers 2-4 O co tu chodzi? A wyobraźcie sobie że Jezus był żydem. I Maria była żydówką. I przez to podlegali prawu żydowskiemu. A teraz na poważnie. Nie mamy pojęcia jak wyglądał okres „po narodzeniu” w okresie życia Jezusa ale wiemy jak wygląda to w obecnym czasie u żydów. Kobieta po narodzinach jest obejmowana niejako parasolem ochronnym. W niektórych tradycjach koleżanki z gminy przybywają do m...

 Pålsmesse - św Pawła. Morderca, fanatyk, faryzeusz, konwertyta, „honorowy apostoł”, misjonarz, i namiętny Listopisarz i Ewangelista. Męczennik i fanatyk w starej i w nowej wierze. Charyzmatyczny przywódca stawiany obok takich postaci jak Chrystus czy św. Piotr. Co ciekawe dzisiaj nie celebrujemy dnia jego śmierci lecz nawrócenia. Był to człowiek który był szaleńczo przywiązany do talmudu i Tora a podczas objawienia które nastąpiło podczas pielgrzymki do Damaszku stał się równie fanatycznym wyznawcą Jezusa jak wcześniej był człowiekiem bractwa „peruszim” Imie „Pål” jest zgermanizowanym imieniem łacińskiego Imienia Paulus który oznacza ni mniej ni więcej jak „Mały” Inną odmianą imienia Pål jest Paal Imieniny Pawła, Pål’a i Paal’a odbywają się dzisiaj. Primstave Łuk, Miecz bądź Ryba Nie łówmy dzisiaj ryb, nie zaczynajmy dzisiaj większej pracy. Nie uda się. Jak jest za oknem ładna pogoda – tak na mniej więcej trzy osiodłania konia (coś koło...

  Brødremesse – św. Braci Nie koniecznie bracia. Nawet nie znajomi. Ale lud uznał że to bracia. Skoro tego samego dnia mają imprezę (umówmy się dla ludzi była to impreza na cześć świętego) A więc mamy dwóch świętych dzisiaj. Do 12 wieku mieli oddzielne msze na których się przypominało ich historię ale – jak legenda głosi Antypapież Wiktor IV zmienił to. Gdyby nie to że była to oszczędność dla kleru – dwie msze jednego dnia zmieniono na jedną mszę jednego dnia – to decyzja by się nie przyjęła. Święci. A raczej męczennicy…. W sumie za tamtych czasów i jedno i drugie. Na początku chistorii kościół dorobił się prawie samych męczenników i świętych. Jednemu głowę ucieli. Z drugiego zrobili sobie cel na strzały i worek treningowy. Święty Fabian. Papierz w latach 236-250. Wsławił się tym że jak przybył do Rzymu „synogarlica została zauważona nad jego głową”. Ogłoszono to cudem i wyznaczono go z miejsca na biskupa. Zgodnie z legendą nie czekał zbyt długo na tron Piotrowy...

Antonsmesse – Św Antoniego zwanego też Antonim wielkim bądź pustelnikiem. Antoni. Urodził się roku Pańskiego 251 a zmarł zgodnie z podaniami 356 roku 17 stycznia. Ze starości. Jakoś nie załapał się na popularne wtedy męczeństwo. Uznany za Odnowiciela Kościoła i patrona pustelników. Oraz świń. Aczkolwiek diabeł go męczył pokusami przez wiele lat. Ulegał pokusom ale wojnę wygrał z diabłem i założył zakon. Ale od początku. Święty Antoni urodził się w egipcie i wiosnę swojego życia przeżył w domu kupców. Nie należał do biednej rodziny lecz do smutnej. Zgodnie z legendami w roku 270 bądź 271 rozdał swój majątek i żył na uboczu swojej wsi. Diabeł go męczył pokusami … Wielokrotnie przegrał nie jedną bitwę i by uciec przed pokusami zamieszkał daleko od wsi w „grobowcu”. Znaleźli go tam naśladowcy i chcieli się od niego uczyć lecz diaboł dalej męczył pokusami. Więc uciekł chłopak z grobowca i wyprowadził się do fortecy. Roku Pańskiego 286. wizje i kuszenia diabelskie dręczyły go aż do ś...

 Midtvinterdag - Dzień środka zimy. Zima zaczyna się 14 października a kończy 14 kwietnia. Tak przynajmniej jest w Skandynawii. Dzisiaj mamy równiutko środek zimy. Jakie więc mamy zwyczaje? No oprócz tego że można znowu posiadówę zrobić to jeszcze… Świece. Te z zeszłego roku wypadało by wypalić do końca . Dzisiejszej nocy nie żałowano świec i w domach było jasno. Świece dawały namiastkę dnia w środku zi my. Ogarki z świąt bożego narodzenia (jule) miały n.p. szczególna moc leczącą. I tak dzisiaj zbieramy te ogarki do pudełek. Dodane zostaną do maści, do paszy dla chorych zwierząt. Powoli zaczynano już myśleć o bogach płodności. Badacze zaznaczają że dzisiejszy dzień miał być niejako poświęcony Bogini Frøya albo Freyr’owi. Jej bratu bliźniakowi. N iektórzy twierdzą że dzisiaj wypada Prawdziwe Jule ale jak wyjaśniał Snorri Sturlanson w Heimskringla Jule było celebrowane w pierwszą pełnię po przesileniu zimowym. Jest bardzo prawdopodobne że dzisiejsze zwyczaje są mocnym nawiązan...

  Brettemesse -świętej Brictiva ewentualnie Brettifa (a może łamliwy dzień?) Święto obchodzone najczęściej na terenie Norwegii i Islandii. Kim jest święta Brictiva? Tego nie wie n ikt. Mamy klasztor pod jej wezwaniem (ruiny klasztoru), mamy gobeliny i wizerunki i podpowiedź że była „celtką” I tyle o niej wiemy. Jej legenda przez badaczy jest prawdopodobnie podobna do świętej Sunniwy (celebracja jej dnia to 8 lipca), może być również zniekształconym kultem samej świętej Brygidy z Irlandii. (W Anglii jej święto przypada na 1 lutego ) Ikonografia nawet się zgadza. I św. Brettifę i św. Brygidę przedstawia się z krową u stup, niestety z przekazów ustnych jakie dotarły – św. brydzia po prostu była pasterką a słowa nie ma w legendzie o przemysłowym dojeniu jaki w asortymencie ma św. Brettifa. W roku 1519 wydano księgi liturgiczne w których nie jest wymieniona lecz jej święto przetrwało niejako na kalendarzu stałym (primstave kalendar, runic kalendar) aż do naszych czasów. Um...